ARTICLES

  บทความที่นำเสนอโดย รัศมี ชูทรงเดช จากภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ซึ่งมีวัตถุประสงค์หลัก 3 ประการคือ การประเมินสถานภาพงานวิจัยโบราณคดีสมัยไพลสโตซีนในประเทศไทย, การสำรวจสถานภาพขององค์ความรู้ปัจจุบัน, และ การวิเคราะห์ปัญหาและข้อจำกัดของการค้นคว้าวิจัย ในช่วงเวลากว่าหลายทศวรรษที่ผ่านมา การศึกษาโบราณคดีในประเทศไทยในช่วงยุคไพลสโตซีน (Pleistocene epoch) หรือยุคน้ำแข็ง (Ice age) เริ่มต้นจากการค้นพบซากบรรพชีวินของโฮโม อีเรคตัสในจีนและอินโดนีเซีย ซึ่งนำไปสู่สมมติฐานว่าประเทศไทยซึ่งเป็นดินแดนที่อยู่ระหว่างสองประเทศนี้ อาจเป็นแหล่งที่พบร่องรอยของบรรพบุรุษของมนุษย์เช่นกัน เนื่องจากภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นโซนร้อนที่ไม่มีน้ำแข็งและเหมาะจะเป็นที่พักพิงของผู้คนและสัตว์ในช่วงยุคน้ำแข็งปัจจุบันมีหลักฐานบ่งชี้ว่าอาจมีคนอาศัยอยู่ในประเทศไทยตั้งแต่ประมาณ 800,000-600,000 ปีมาแล้ว โดยพบเครื่องมือหินกะเทาะ. พบหลักฐานซากบรรพชีวินของสายพันธุ์บรรพบุรุษคนเพียง 1 ซี่ (ฟันกรามน้อย) อายุประมาณ 180,000 ปี. ในสมัยไพลสโตซีนตอนปลาย (43,000-10,600 ปีมาแล้ว)

  การศึกษาและทดสอบแบบจำลองการจัดระเบียบการเคลื่อนที่ของกลุ่มนักล่าสัตว์เก็บของป่าในสภาพแวดล้อมเขตร้อนตามฤดูกาล โดยเฉพาะอย่างยิ่งว่ากลยุทธ์การเคลื่อนที่เหล่านี้ส่งผลต่อการยังชีพและการตั้งถิ่นฐาน งานวิจัยนี้ช่วยให้เข้าใจความหลากหลายของระบบวัฒนธรรมยุคไพลสโตซีนตอนปลายและหลังไพลสโตซีนในสภาพแวดล้อมเขตร้อน โดยเฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งมักจะถูกมองว่าเป็นผลมาจากการเข้าอยู่อาศัยต่อเนื่องโดย “วัฒนธรรม” ที่แตกต่างกัน เช่น “โฮบิเนียน”

  เอกสารนี้เป็นการสังเคราะห์และทบทวนสถานะปัจจุบันของงานวิจัยโบราณคดีในยุคหลังไพลสโตซีนของประเทศไทย โดยผู้เขียนนำเสนอ “มุมมองทางมานุษยวิทยา”เพื่อทำความเข้าใจและอธิบายกระบวนการทางวัฒนธรรมในอดีต ประเด็นสำคัญในเอกสารประกอบด้วย • สถานะของโบราณคดีไทย: แม้ว่าโบราณคดีไทยจะยังค่อนข้างใหม่เมื่อเทียบกับโบราณคดีในยุโรปหรืออเมริกาเหนือ และนักโบราณคดีทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติได้ให้ข้อมูลเชิงประจักษ์ใหม่ๆ ในหลายด้านตลอดสามทศวรรษที่ผ่านมา แต่โบราณคดีไทยและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังคงไม่ค่อยมีการรับรู้ในระดับนานาชาติ • ขอบเขตงานวิจัย: ครอบคลุมการเปลี่ยนผ่านจากยุคไพลสโตซีนตอนปลายสู่โฮโลซีนตอนต้น การพัฒนาการเกษตร โลหะวิทยายุคแรก การแลกเปลี่ยนในยุคก่อนประวัติศาสตร์ การพัฒนาสังคมที่ซับซ้อน การก่อร่างสร้างรัฐ และชาติพันธุ์นิเวศวิทยาและชาติพันธุ์โบราณคดี นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาเทคนิคการวิเคราะห์ต่างๆ เช่น การวิเคราะห์สัตว์ เรณู พืช และกระดูกมนุษย์

“From (different) Horizons of Rockshelter: Breaking through the lines of archaeological methods, phases in anthropology, and myth in arts” โดย Dr Rasmi Shoocongdej จากภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร กรุงเทพฯ 10200 โครงการนี้มีระยะเวลาดำเนินการตั้งแต่เดือนธันวาคม 2550 ถึงเดือนสิงหาคม 2551 โดยมีวัตถุประสงค์และที่มาของโครงการดังนี้: วัตถุประสงค์หลัก: เพื่ออนุรักษ์มรดกทางโบราณคดีในพื้นที่สูงปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยใช้ทัศนศิลป์เป็นเครื่องมือเชิงแนวคิดเพื่อเชื่อมโยงอดีต ปัจจุบัน และอนาคต เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมจากกลุ่มคนหลากหลาย รวมถึงชนเผ่าพื้นเมือง นักโบราณคดี นักมานุษยวิทยา นักวิทยาศาสตร์ ศิลปิน นักประวัติศาสตร์ศิลป์ นักวิจารณ์ศิลป์ และประชาชนทั่วไป มีเป้าหมายเพื่อทำลายขีดจำกัดของวัฒนธรรม เชื้อชาติ และสาขาวิชาการที่แตกต่างกัน ความเป็นมาของโครงการ: ระหว่างปี 2549-2551 โครงการได้รับทุนสนับสนุนจาก